Tytuł pracy to manifest kobiet romskich: „Tu jesteśmy i chcemy być zauważone”. Patchwork składa się z dwóch części cyklu Side Amare Thawenca (Uszyte naszymi nićmi), który zapoczątkował opowieść o romskich kobietach, coraz bardziej zauważalnych w społeczeństwie większościowym. Mając wieloletnie doświadczenie pracy ze społecznością romską na osiedlach zauważyłam, że kobiety romskie małymi kroczkami uwalniają się od patriarchalnej pozycji mężczyzn. Coraz więcej kobiet romskich udziela się aktywistycznie, dążą do zmian, walczą o edukację dla swoich dzieci, chcą mieć swój głos w zazwyczaj bardzo tradycyjnym i skostniałym środowisku romskim.
Na bytomskim patchworku prezentuję trzy kobiety: Angelikę, Elżbietę i Delaine, silne i poprzez swoje działania zmieniające otaczająca ich rzeczywistość. Patchwork został uszyty we współpracy z przedstawicielkami lokalnej społeczności romskiej. Ważne dla nas było to, co działo się wokół tworzenia. Rozmowy, wspólna praca i zaangażowanie w coś, co można nazwać przeciwdziałaniem stereotypowemu myśleniu o Romach. W tym trudnym okresie dla tych kobiet ważne było spotkanie, wspólne rozmowy o życiu i troskach, które je trapią. Czuły się dowartościowane, będąc częścią czegoś ciekawego i artystycznego. Na patchworku można dostrzec budynek, stary dworzec z lat 20-tych i tramwaj z numerem 38, kojarzący się z Bytomiem. Patchworki uszyte są z używanych ubrań, poszewek, zasłon, które należą do znajomych, rodziny. Lubię budować obraz z tkanin. Szukam tych z frapującymi kolorami, ornamentami, fakturami, ale najbardziej lubię, kiedy wpada mi w ręce ubiór konkretnej osoby. Sporo tkanin nabywam w ciucholandach, ale chyba jeszcze więcej dostaję od bliskich i znajomych. Dla wielu z nich jest to szczególne doświadczenie, kiedy ich ubiór, który przez pewien czas był blisko ich ciała i towarzyszył podczas różnych sytuacji życiowych, dostaje drugie życie w moich patchworkach. Na drugiej części pracy znajdują się konie i kot, przechadzające się po tych dwóch patchworkach. Konie symbolizują dla mnie wolność, naturę. Ona daje siłę i energię. Patchwork ma charakter nostalgiczny, daje spokój i chwilę na zastanowienie się w tych ciężkich czasach.
Małgorzata Mirga-Tas
Małgorzata Mirga-Tas (ur. 1978 r.) - romska artystka sztuk wizualnych i aktywistka, absolwentka Wydziału Rzeźby Akademii Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie (2004). Jej prace pokazywane były na kilkudziesięciu wystawach indywidualnych i zbiorowych, m.in. w Galerii Morawskiej w Brnie (2017), Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku (2020) i Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie (2020). Uczestniczka Biennale „Art Encounters” w Timişoarze (2019) i Berlin Biennale (2020). Od 2011 roku organizuje międzynarodowy program rezydencji artystycznych „Jaw Dikh!” w Czarnej Górze przeznaczony dla artystów romskich i nieromskich. Laureatka wyróżnienia na 42. i 44. Biennale Malarstwa „Bielska Jesień” (2015, 2019), stypendystka Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego (2018). Angażuje się w liczne projekty społeczne i artystyczne przeciwdziałające wykluczeniu, dyskryminacji rasowej i ksenofobii. Mieszka i pracuje w Czarnej Górze na Spiszu.
kronika.org.pl | fb.com/CSWkronika
Rynek 26, Bytom
